Οι άνθρωποι που βλέπετε να γεμίζουν την φωτογραφία παραπάνω είναι κάμποσοι απ’ όσους παρακολούθησαν την εκδήλωση Ο Πράσινος Κόσμος είναι Πόλεμος στην Καλλιθέα το Σάββατο 11 του Μάρτη. Εκεί, οι διοργανωτές, μαζί και όλοι οι υπόλοιποι μπήκαμε σε μια συζήτηση, στην καρδιά της οποίας η «οικολογία» και το «περιβαλλοντικό ενδιαφέρον», που τώρα τελευταία έχουν μετατραπεί σε κρατική νομοθεσία, δεν μας φαίνονταν ότι έχουν άλλο ρόλο, πέρα από το να μασκαρεύουν τον διακρατικό εμπορικό πόλεμο σε ιστορίες με λουλουδάκια και ποταμάκια. Οι «εκπομπές ρύπων», η «ανακύκλωση», η «υγιεινή διατροφή», το «slow fashion» αντιμετωπίστηκαν ως μια απ’ τις τρέχουσες γλώσσες του παγκόσμιου εμπορικού ανταγωνισμού. Όπως λεγόταν διαρκώς, στο κέντρο αυτού του ανταγωνισμού βρίσκονται τα αντικρουόμενα συμφέροντα των επιμέρους εθνικών καπιταλισμών, όπως αυτά εκφράζονται γύρω απ’ τη διαμάχη των αεροπορικών εταιριών, το πλάκωμα της γερμανικής με την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία, το πέσιμο στην ασιατική κλωστοϋφαντουργία και πάει λέγοντας.
Φυσικά, όλα αυτά δε φάνηκαν να εκπλήσσουν κανέναν και καμία απ’ τους συμμετέχοντες, πράγμα που μας κάνει να συμπεράνουμε ότι οι «οικολογικές ευαισθησίες», έξω απ’ το περιβάλλον της μεσαίας τάξης και των αριστερών οργανώσεων, δε χαίρουν ιδιαίτερης αναγνώρισης. Αλλά και πώς αλλιώς; Να φανταστείτε, ανάμεσα στο κοινό εμφανίστηκαν και κάμποσοι από τους εμπνευστές της αφίσας «Δεν είναι γρίπη – Είναι εμπορικός πόλεμος», που τον Μάρτη του 2020 τολμούσαν να ερμηνεύουν τον «ιό» και το «περιβάλλον» ως επεισόδια του παγκόσμιου εμπορικού πολέμου.1
Οπότε, αφού τα λεγόμενά μας, κατά τα φαινόμενα, έπειθαν, μπορούμε να σχολιάσουμε διάφορα παραλειπόμενα. Ας πούμε:
Το γεγονός ότι 150 άνθρωποι ανταποκρίθηκαν σε μια εκδήλωση με θέμα που δεν είναι της «επικαιρότητας», ειδικά μάλιστα τη στιγμή που η επικαιρότητα βροντούσε με «καλλιτέχνες», «Τέμπη» κι εκλογές είναι κομματάκι ενθαρρυντικό. Αν μη τι άλλο αποδεικνύει ότι υπάρχουν δυνάμεις σ’ αυτήν την κοινωνία που μπορούν να έχουν «δικά» τους θέματα και μάλιστα να υποστηρίζουν έμπρακτα αυτά τα «δικά» τους θέματα. Οι άνθρωποι που εμφανίζονται σ’ αυτές τις εκδηλώσεις περιμένουν να ακούσουν γνώμες για το τι είναι αυτό που μας συμβαίνει και γιατί μας συμβαίνει· κατά βάση, όμως, περιμένουν να ακούσουν και να πουν γνώμες διαφορετικές, και ανταγωνιστικές, απ’ αυτές που κυκλοφορούν στα παλιά και στα νέα μήντια. Όσο, μάλιστα, πιο καλά τα καταφέρνουν οι διοργανωτές τέτοιων εκδηλώσεων, τόσο πιο πολύ αυτοί οι άνθρωποι εμφανίζονται και ξαναεμφανίζονται, μέχρι που αρχίζουν και νιώθουν μέλη μιας κοινότητας λόγων κι έργων.
Ας πούμε επίσης:
Κάποια στιγμή καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος που παρουσιάστηκε μέσα στη διετία της κορωνοτρέλας ως ο θεωρητικός αντίπαλος της «κατάστασης εξαίρεσης» και των «υγειονομικών» μέτρων, ο πολύς Τζόρτζιο Αγκάμπεν, δεν ήταν παρά η ιταλική εκδοχή του «δημοκρατικού» ΠΑΣΟΚ. Ο Αγκάμπεν διαφωνούσε με τον περιορισμό της μετακίνησης λόγω «ιού», αλλά δεν είχε κανένα πρόβλημα να συμφωνήσει με τον περιορισμό της μετακίνησης λόγω «περιβάλλοντος» και «νέων αντιλήψεων για το που είμαστε». Εδώ ανασύρθηκαν επί λέξει διατυπώσεις του είδους «Θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν είναι σωστό να ανέβουμε ξανά σε αεροπλάνα που θα μας οδηγήσουν για διακοπές σε απομακρυσμένα μέρη ή είναι ίσως περισσότερο επείγον να μάθουμε εκ νέου να κατοικούμε στους τόπους όπου ζούμε, κοιτάζοντάς τους με πιο προσεκτικά μάτια».2 Με άλλα λόγια, συμφωνήσαμε ότι, αφού ο «ιός» δεν ήταν παρά ένα μέσο για να περιοριστεί η κατανάλωση, να μειωθεί η μετακίνηση και να στρατιωτικοποποιηθεί η καθημερινή ζωή, τότε οι ίδιοι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν (συμβαίνει τώρα που μιλάμε) και με άλλα μέσα. Καθόλου δεν πρέπει να μας αποσυντονίζει το γεγονός πως αυτά τα διάφορα μέσα παρουσιάζονται με διαφορετικά ρούχα.
Ας πούμε για το τέλος:
Η πολυμελής παρέα ανηλίκων που εμφανίστηκε για να παρακολουθήσει την εκδήλωση ήταν ακριβώς αυτό που οι μπάτσικοι μηχανισμοί αποκαλούν «συμμορία ανηλίκων». Από τη σκοπιά των μπάτσων η δαιμονοποίηση των παιδιών με τα μαύρα τσαντάκια έχει βάση: με ευαισθησία άνω του μετρίου, εθνική καταγωγή πιο ψηφιδωτή κι από μωσαϊκό, και υλική κατάσταση που δημιουργεί ζόρια πολύ πριν την ενηλικίωση, οι φουρνιές των μαυροφορεμένων νεαρών που ηγεμονεύουν στις εργατικές γειτονιές εγκληματοποιούνται δίχως αύριο, μέσα απ’ την αστυνομική επιτήρηση της αναπαραγωγής τους.
Αυτή η εγκληματοποίηση συνιστά μια απ’ τις πιο σκληρές και κρυφές όψεις της ταξικής μας κοινωνίας. Χιλιάδες παιδιά έχουν, ήδη απ’ τα δεκαπέντε τους, γνωρίσει τον «σωφρονισμό» μέσω κοινωνικών λειτουργών, αστυνομικής τρομοκρατίας κι αριστερών πολιτικών, ακριβώς λόγω του γεγονότος ότι έχουν πεταχτεί στο περιθώριο της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Και είναι έτσι που μας φάνηκε αρκετά συγκινητικό ότι μία απ’ αυτές τις «γλυκές συμμορίες» καταλάβαινε το περιβάλλον της εκδήλωσής μας ως «φιλικό χώρο» – δηλαδή ως ευκαιρία να υπάρξουν κάπου ως αυτό που είναι.
Αυτά καταλάβαμε από την εκδήλωση στην Καλλιθέα.
1 Η αφίσα βρίσκεται εδώ: https://autonomeantifa.gr/den-einai-gripi-einai-emporikos-polem/
Η ακριβής διατύπωση πήγαινε ως εξής: με πρόσχημα τη «γρίπη», το κινεζικό κράτος έκλεισε τα εργοστάσια των ανταγωνιστών στην επικράτειά του, μηδένισε τις εισαγωγές, φυλάκισε τους Κινέζους εργάτες που ειδάλλως θα ζητούσαν τους μισθούς τους. Τα κράτη ανταγωνιστές απαντούν με το ίδιο νόμισμα – τώρα στη γλώσσα της «γρίπης», όπως πριν απαντούσαν στη γλώσσα του «περιβάλλοντος».
2 Το απόσπασμα προέρχεται από το ευαγγέλιο της ορθόδοξης τάσης της αντικαραντίνας, δηλαδή Giorgio Agamben, Που βρισκόμαστε; Η επιδημίας ως πολιτική, εκδόσεις Αλήστου Μνήμης, 2020, σ.28