Τι φάση κι αυτή με την ανακύκλωση ε; Χιλιάδες παιδάκια μαζεύουν χιλιάδες καπάκια από χιλιάδες πλαστικά μπουκαλάκια. Κι αυτό το μανιακό μάζεμα καπακιών γίνεται post στο ίντερνετ, πασπαλισμένο με κήρυγμα περί οικολογικής ευαισθησίας. Μαζεύεις καπάκια, σώζεις θαλάσσια χελώνα. Οκ, ας πούμε ότι το πιστεύουμε.
Αλλά μετά ερωτήματα πλημμυρίζουν την αθώα μας καρδιά. Ας πούμε:
Καλά, όλοι αυτοί οι ευαίσθητοι με τα δικαιώματα του παιδιού δε βλέπουν εδώ εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας;
Που καταλήγουν αυτά τα καπάκια, όταν κλείνουμε το ίντερνετ;
Τι ζόρι τραβάει η θαλάσσια χελώνα με τα πλαστικά καπάκια συγκεκριμένα;
Τα παιδάκια της παλιάς εποχής (ας πούμε είκοσι χρόνια πίσω) γιατί δε μάζευαν κι αυτά καπάκια; Δεν είχε θαλάσσιες χελώνες τότε;
Μέχρι το 2018 όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, μαζί και το αμερικανικό εξήγαγαν τα οικιακά σκουπίδια και τα χρησιμοποιημένα πλαστικά τους στην Κίνα.1 Η Κίνα είχε γίνει η μεγαλύτερη χωματερή του πλανήτη, αλλά αυτό δεν πείραζε ιδιαίτερα τους Κινέζους αφενός γιατί χέστηκαν για τις θαλάσσιες χελώνες κι αφετέρου επειδή τα σκουπίδια του δυτικού κόσμου τα ανακύκλωναν κι έπειτα τα ξαναδιοχέτευαν στην αγορά ως πρώτες ύλες.2 Από το 2018 κι έπειτα η Κίνα απαγόρευσε την εισαγωγή σκουπιδιών από τρίτες χώρες και επένδυσε στα δικά της σκουπίδια.
Οι Ευρωπαίοι κι οι Αμερικανοί έπρεπε να δουν τι θα κάνουν με τα σκουπίδια τους. Οι Έλληνες επίσης. Δύο δρόμοι υπήρχαν. Ή θα σταμάταγαν να παράγουν τόσες πλαστικές συσκευασίες ή θα έβρισκαν τρόπο να ανακυκλώνουν τις τόσες πλαστικές συσκευασίες. Το πρώτο ήταν αδύνατο. Η ελληνική βιομηχανία πλαστικών, ας πούμε, παράγει εκατομμύρια πλαστικά μπουκαλάκια νερού και μετά το ελληνικό κράτος (τα αφεντικά μας δηλαδή) μας βάζει να τα αγοράζουμε με το ζόρι, για να μπορεί η βιομηχανία πλαστικών να παράγει κέρδη.3 Οπότε έγινε το δεύτερο. Δηλαδή πλημμύρα πλαστικών με ταυτόχρονη «μέριμνα» για την ανακύκλωσή τους. Όμως η ανακύκλωση είναι εργασία. Κάποιος πρέπει να πληρωθεί για να μαζέψει τα σκουπίδια, να τα διαχωρίσει ανάλογα με το υλικό τους, να τα ανακυκλώσει και πάει λέγοντας.
Σκεφτείτε για παράδειγμα το πλαστικό μπουκάλι νερού. Όπως μαθαίνουμε το μπουκαλάκι νερό δεν αποτελείται από ένα μόνο υλικό αλλά από τρία. Το πρώτο υλικό αφορά το σώμα του μπουκαλιού· το δεύτερο το καπάκι· και το τρίτο την ετικέτα. Κι αν πιστέψουμε τους ειδικούς «το πλαστικό μπουκάλι αποτελεί ένα από τα ανακυκλώσιμα υλικά με τη μεγαλύτερη ζήτηση, ωστόσο όπως γίνεται αντιληπτό η ποιότητα του ανακυκλωμένου που θα προκύψει από τη διαδικασία (άρα και η τιμή που θα πιάσει στην αγορά), εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητα διαχωρισμού του από τα άλλα δύο υλικά του μπουκαλιού».4
Οπότε: εφημερίδες, δάσκαλοι, αριστερές οργανώσεις αρχίζουν να σπρώχνουν οικολογία. Οι μαθητές μαζεύουν κατά χιλιάδες τα καπάκια (με πρωτοβουλία τίνος άραγε;). Εμείς πειθαρχούμε στη δουλειά του διαχωρισμού των σκουπιδιών. Τα αφεντικά της ανακύκλωσης παίρνουν δωρεάν διαχωρισμένα σκουπίδια. Η θαλάσσια χελώνα τρώει κι άλλο πλαστικό.
Πλάκα δεν έχει;
1 Δες π.χ. «Κίνα: απαγόρευση εισαγωγής πλαστικών αποβλήτων», Ναυτεμπορική, 12/12/2017
2 Τάσος Σαραντής, «Έμφραγμα στην παγκόσμια ανακύκλωση», Εφ. Συν, 23/10/2017
3 Δες σχετικά: WWF Ελλάς: Η κυβέρνηση απέτυχε να εφαρμόσει τον νόμο για τα πλαστικά μιας χρήσης, Αυγή, 29/08/2022
4 Εδώ μιλάνε οι ειδικοί του περιβάλλοντος: Άλκης Καφετζής, Ποια είναι η αλήθεια για την ανακύκλωση του πλαστικού;, Greenpeace.org, 31/10/2019
